Geschiedenis

Geschiedenis verwijst in de eerste plaats naar de wetenschap die zich bezighoudt met de studie van chronologische ordening van gebeurtenissen, zich daarbij baserend op een kritisch onderzoek van bronnen. Geschiedenis in de ruime betekenis verwijst ook naar alles wat in het verleden heeft plaatsgevonden, dus ook alle fenomenen die verandering ondergaan, met of zonder de mens:

• „Het beste dat de geschiedenis ons nalaat, is het enthousiasme dat zij veroorzaakt.”

Ηistoria (allegorie van geschiedenis), Nikolaos Gyzis, 1892

• Origineel in het Duits:
  “Das Beste, was wir von der Geschichte haben, ist der Enthusiasmus, den sie erregt.”
• Bron: Johann Wolfgang von Goethe, Wilhelm Meisters Wanderjahre, vol. 2, [1821] 1829, p. 231
• Aanhaling(en): Mirjam Noorduijn, "De echo van het verleden in hedendaagse jeugdboeken" in: Ons Erfdeel, 2005, p. 179

• „Wat de ervaring en de geschiedenis leren, is dat mensen en regeringen nooit iets van de geschiedenis hebben geleerd.”
  → verkorte variant: “De mens leert uit de geschiedenis dat de mens niets leert uit de geschiedenis.”

• Origineel in het Duits:
  “Was die Erfahrung [aber] und die Geschichte lehren, ist dieses, daß Völker und Regierungen niemals etwas aus der Geschichte gelernt [und nach Lehren, die aus derselben zu ziehen gewesen wären, gehandelt] haben.”
• Bron: Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Vorlesungen über die Philosophie der Geschichte, 1837, p. 9
• Aanhaling(en): Jeremiah 44 - De Verheven God, KingComments.com (bezocht 12 februari 2024); Erik Robert, Anne-Sophie Beeckman, Evy Visch-Brink, Het (voor)beeldige brein, 2013, p. 15

• „Geschiedenis gaat bijna altijd over slechte mensen, waarover men later niets dan goed zegt.”

• Origineel in het Duits:
  “die Geschichte handelt fast nur von diesen schlechten Menschen, welche später gutgesprochen worden sind!”
• Bron: (DE) Friedrich Nietzsche, Morgenröthe (Morgenrood), paragraaf 20, 1881.
• Aanhaling(en): Dr. Guy Liagre, tussen behouden en vernieuwen, ongedateerd.

• „De enige plicht die we tegenover de geschiedenis hebben, is haar te herschrijven.”

• Origineel in het Engels:
  “The one duty we owe to history is to re-write it.”
• Bron: Oscar Wilde, "The Critic as Artist" in: Intentions, 1891, p. 106
• Aanhaling(en): Monica Soeting, Victorianen waren zo gek nog niet, Trouw, 24 augustus 2002.

• „Zelfs de inkt waarmee alle geschiedenis geschreven wordt, is louter vloeibaar vooroordeel.”

• Origineel in het Engels:
  “The very ink with which all history is written is merely fluid prejudice.”
• Bron: Mark Twain, Following the Equator, [1897] 1898, p. 699
• Aanhaling(en): Paul van der Steen, Een mikwe in Venlo, de droom die niet uikwam, Zuiderlucht.eu, 2 januari 2014.

• „De geschiedenis is ten slotte niet bestemd om een speelgoed voor geleerden in de afzondering van hun studeervertrek te verstrekken; zij heeft een grote sociale functie te vervullen.”

• Bron: P.Geyl, Geschiedenis als medespeler, Utrecht en Antwerpen, 1958, p,. 150-151
• Aanhaling(en): H.W. van den Doel , Europa En Het Westen, Uitgeverij Bert Bakker, 2004, p. 21-22

• „De geschiedenis gelooft in feiten. Maar als je goed tussen de regels leest, proef je het bloed van mensen zoals jij en ik.”

• Bron: Frank Boeijen, het nummer Niemand heeft gelijk van het album Welkom in Utopia, 1987.
• Aanhaling(en): ‏@Vollemaer Tweet van 4 oktober 2012.

• „De geschiedenis is een schitterend decor.”

• Bron: Arthur Japin, ‘Ik snoof de geur op van de verloren wereld van Kwame en Kwasi’, Trouw, 7 mei 1997.
• Aanhaling(en): Kwasi historisch (en tragisch), NRC, 30 januari 2006.

• „Het doel van het bestuderen van de geschiedenis is niet om het menselijk handelen belachelijk te maken, maar om het te begrijpen en er dan van te leren voor de toekomst.”

• Origineel in het Engels:
  “[...] the purpose of studying history is not to deride human action, nor to weep over it or to hate it, but to understand it. And hopefully then to learn from it as we contemplate our future.”
• Bron: (EN) Nelson Mandela, lectuur Renewal and Renaissance - Towards A New World Order op de Oxford Universiteit, 11 juli 1997.
• Aanhaling(en): Zuid-Afrikaanse ambassadeur onthult quote Nelson Mandela, Denhaagfm.nl, 15 december 2015.

• „In de geschiedenis zit meer herhaling dan vooruitgang.”

• Origineel in het Engels:
  “[...] history is more cyclical than progressive.”
• Bron: (EN) John Gray, Gerrit Zalm & John Gray, VPRO, Buitenhof, 2 december 2012
• Aanhaling(en): Jean Wagemans, Crisisbeleid Europa vernietigt de sociale vrede, De Volkskrant, 6 december 2012.

• „Idealen zijn vredig, maar de geschiedenis is gewelddadig.”

• Origineel in het Engels:
  “Ideals are peaceful. History is violent.”
• Bron: (EN) Uitgesproken door Wardaddy (Brad Pitt) in de film Fury. Fragment in Fury Official Trailer (2014) op YouTube.
• Aanhaling(en): Filmrecensie: Fury - David Ayer, Nu.nl, 23 oktober 2014.

• „Ik probeer ware geschiedenissen te schrijven, maar op een bepaald ogenblik wordt de geschiedenis onverdraaglijk, juist door de waarheid, en dan ben ik gedwongen er iets aan te veranderen. Ik zeg haar dat ik probeer mijn geschiedenis te vertellen maar dat ik het niet kan, ik heb er de moed niet voor, het doet me teveel pijn. Dus maak ik alles mooier en beschrijf ik de dingen niet zoals ze gebeurd zijn, maar zoals ik had gewild dat ze gebeurd waren.”

• Origineel in het Frans:
  “J'essaie d'écrire des histoires vraies mais, à un moment donné, l'histoire devient insupportable par sa vérité même, alors je suis obligé de la changer. Je lui dis que j'essaie de raconter mon histoire, mais que je ne peux pas, je n'en ai pas le courage, elle me fait trop mal. Alors, j'embellis tout et je décris les choses non comme elles se sont passées, mais comme j'aurais voulu qu'elles se soient passées.”
• Bron: (FR) Ágota Kristóf, Le Troisième Mensonge, 1991
  (NL) Ágota Kristóf, De derde leugen, p. 331 (in de trilogie Het dikke schrift ; Het bewijs ; De derde leugen, vert. Henne van der Kooy, 2001, Van Gennep, ISBN 90-5515-340-0).
• Aanhaling(en): Hofstede, R. (2001), Broos bouwsel van waarheid en leugen, de Volkskrant, 3 augustus 2001;
  Moor, P. de (1992) Op een vreselijke manier waren we vrij; Agota Kristof over haar jeugd in Hongarije en de leugens van het schrijven NRC, 22 mei 1992;
  Verhofstadt, D. (2005), Wat zou mijn leven anders geweest zijn., de Groene Amsterdammer, 4 november 2005
• De hoofdpersoon van het verhaal, Claus, bevindt zich in de gevangenis, en vertelt aan zijn bezoekster, de verhuurster van de kamer waar hij woonde, wat voor verhalen hij schrijft.

• „Geschiedenis is de geestelijke vorm, waarin een cultuur zich rekenschap geeft van haar verleden.”

• Bron: Johan Huizinga, Cultuurhistorische verkenningen, 1929, p. 156, 166; Verzameld Werk, deel 7, p. 102.
• Aanhaling(en): Chris Lorenz, De constructie van het verleden, 2008, p. 228

Zie ook

• Kennis
• Wetenschap
• Verleden