|
== Discorsi (2) ==
*Eén enkele persoon is wel geschikt om iets op te bouwen, maar als de verantwoordelijkheid voor wat hij heeft opgebouwd bij de eenling blijft berusten,. Om te beginnen dient men dan zalde macht in zo'n staat te grijpen hetom geenvrijheid langvan levenhandelen beschorente zijnhebben.
*Dat zal pas het geval zijn als de zorg voor de instandhouding ervan aan een grote groep mensen wordt toevertrouwd. Want zoals mensen als groep ongeschikt zijn om iets dergelijks op te bouwen, omdat de onderlinge verschillen van opvatting hun belette de voordelen ervan in te zien, zo zullen ze als ze ergens eenmaal aan gewend zijn nooit overeenstemming kunnen bereiken over de afschaffing ervan.
*De hoogste lof die een [[mens]] ten deel kan vallen is weggelegd voor stichters en vormgevers van godsdiensten. Na hen komen de stichters van republieken en rijken. Daarna komen degenen die als commandant van hun leger hun eigen rijk of het grondgebied van hun vaderland hebben vergroot. Verder zijn er de schrijvers en de geleerden. En ook de onafzienbare menigte andere mensen oogst enige waardering dankzij hun vak of bezigheid.
*Wie de Romeinse geschiedenis aandachtig bestudeert, ziet hoe nuttig de godsdienst was om een leger te leiden, om het moreel van het volk te sterken, om goede mensen in hun gedrag te bevestigen, en slechte tot inkeer te brengen.
*Geen enkel volk heeft ooit een belangrijke nieuwe wetgever gehad die zich niet op God beriep, want anders zou hij zijn wetten niet aanvaard hebben gekregen.
*Wie een kleine elite als vijand heeft, kan gemakkelijk en vrij geruisloos voor zijn eigen veiligheid zorg dragen; maar wie het hele volk tot vijand heeft, is nooit veilig en hoe wreder zijn optreden, des te zwakker wordt zijn positie.
*Als een vorst de sympathie van een volk dat hem vijandig gezind is geraakt wil terugwinnen, moet hij eerst nagaan wat diens verlangens zijn. En dan blijkt steeds dat het volk twee dingen wil: ten eerste wraak nemen op degenen die het geketend hebben, en ten tweede zijn vrijheid terugkrijgen.
*In iedere staat, hoe ingericht ook, bedraagt het aantal werkelijk machtige mensen hoogstens veertig á vijftig en omdat het er maar zo weinig zijn is het heel eenvoudig hun dreiging te bezweren, hetzij door ze uit de weg te ruimen, hetzij door ze met zoveel eerbetoon te overladen dat ze over hun positie wel min of meer tevreden moeten zijn.
*Een [[mens]] leeft niet lang genoeg om een stad waarin het systeem lange tijd verziekt is geweest, te wennen aan een gezond systeem. Tenzij iemand die heel lang leeft of twee bekwame leiders achter elkaar haar weer in het gareel drukken, raakt ze zoals gezegd weer in verval zodra dezen wegvallen; tenzij een leider veel risico's en bloedvergieten voor lief neemt om haar een nieuw begin te schenken.
*Zoals een goede mentaliteit voor haar voortbestaan wetten nodig heeft, zo is voor de naleving van wetten een goede mentaliteit onontbeerlijk.
*Wetten en structuren die ontworpen zijn bij het ontstaan van een staat toen de mentaliteit van de mensen nog goed was, zijn niet meer geschikt als die slecht geworden is.
*De wetten van de staat veranderen met de loop der dingen, maar structureren veranderen zelden of nooit. En dus zijn nieuwe wetten ontoereikend omdat immobiele structuren ze ontkrachten.
*Als men de structuren in één keer wil veranderen omdat iedereen ziet dat ze niet functioneren, dan zijn de gebreken gemakkelijk te herkennen maar moeilijk te corrigeren, want normale wettelijke maatregelen zijn daarvoor ongeschikt omdat die niet het gewenste resultaat opleveren. In zo'n geval is het nodig buiten de wet te treden en wapengeweld te gebruiken. Om te beginnen dient men dan de macht in zo'n staat te grijpen om vrijheid van handelen te hebben.
== Discorsi (3) ==
| 