|
* Wiskunde is net zuurstof. Pas als het er niet meer is, begin je het te missen.
** [[Alexander Schrijver]], in antwoord op de vraag waarvoor wiskunde wordt gebruikt en waarom het zo belangrijk is.
== Langere citaten ==
* Wetenschap is een onderdeel van de maatschappij dat zich ten doel heeft gesteld kennis te vergaren. De wetenschap heeft een eigen karakter: de beoefening ervan is onderworpen aan eigen wetten, methoden en conventies. Het woord wetenschap heeft verschillende betekenissen: <br>1) allereerst staat het voor het instituut der wetenschap: de universiteiten, de hoogleraren, de [[organisatie]], enz. Wetenschap in deze zin heet ook wel wetenschapbedrijf. <br>2) Ten tweede is wetenschap een activiteit; zij houdt zich bezig met meten registreren, waarnemen, en experimenteren, ordenen en interpreteren, begripsvorming en verwoording, afleiding en voorspellen, hypothesevorming en -toetsing, evaluatie en planning. Wetenschap in deze zin heet ook wel wetenschapsbeoefening. <br>3) ten slotte is wetenschap de benaming voor de producten van de activiteit, de wetenschappelijke kennis. De wetenschappelijke kennis vormt een reconstructie van een deel van de werkelijkheid, opgebouwd met een bepaalde methodiek. Deze reconstructie is systematisch in de zin dat men steeds tracht series gelijkvormige vragen te beantwoorden en lacunes in de kennis op te vullen.
** [[Ad Bergsma]] & [[Korina van Petersen]] (2004). ''Psychologie van A tot Z'', Het spectrum Utrecht, 6e dr. 2004, pag 361
*...''Wetenschap is zekere kennis van ware oordelen''; [[G.W. Leibniz]]... In de systematiek der wetenschap zijn vier groote groepen te onderscheiden: de normwetenschappen, vormwetenschappen, vitale wetenschappen, geesteswetenschappen. Men kan ook spreken van getalleer (rekenkunde, meetkunde, kinematica, enz.), natuurleer (Natuur- en scheikunde, sterrenkunde, enz.), levensleer (biologie, medische wetenschappen, [[psychoanalyse]], enz.), geestesleer (sociologie, rechtswetenschappen, letterkunde, enz.). Tussen de zelfstandige takken van wetenschap heeft wisselwerking plaats - zoowel tusschen de wetenschappen van één groep als tusschen de verschillende groepen -, die onderling harmonie waarborgt en bevordert. Voorts is er wisselwerking tusschen de takken van wetenschap en de takken van dienst en kunst, i.h.a. tusschen de synthetische en praktische cultuurgebieden ..., en tusschen [[theorie]] en [[ervaring]].... Aan het geestesleven nemen de zelfstandige groepen van wetenschappen gelijkelijk deel... Elk praktische gebied, dat pas met theoretiseren begint, vindt [[theorie]] doodsch, en groen des levens boom, zolang deze nog geen gerijpte theoretische takken draagt. Geschiedschrijving moge als geïsoleerd zelfstandig gebied, dat op de grens ligt tusschen de drie groepen van cultuurgebieden, synthetische gebieden, kunsten en diensten, een lijkkleur vertoonen als uiterlijk teeken van de bloedige scènes die op het oorlogsterrein van den cultuurstrijd voorvallen, de synthese aller zelfstandige gebieden en cultuurvrede brengt de gezonde kleur weer terug.
** [[A.C. Elsbach]] (1931) lemma "Wetenschap" in: ''Encyclopaedisch Handboek van het moderne denken'', A.C. Elsbach (red) ea., Van Loghum Slaterus N.V. Arnhem, 1e druk 1931, p.580-582
* "Vaak wordt, ter verduidelijking, het wetenschappelijk bedrijf vergeleken met een spel. De normen van [[logica]] en [[methodologie]] zijn dan de vastgelegde spelregels, die aangeven wat mag en wat niet mag. De daarop aansluitende methoden en [[techniek]]en vormen tezamen wat in het schaakspel de ‘[[theorie]]’ wordt genoemd: de aanbevolen speel-methoden".
** Adriaan de Groot (1961). ''Methodologie: grondslagen van onderzoek en denken in de gedragswetenschappen''. Mouton Den Haag. p.27
*In wetenschappen waarin gestreefd wordt naar het opbouwen van een bestand van kennis (body of knowledge), kan men echter een dubbelzinnig, zo niet meerzinnig waarheidsbegrip niet gebruiken. Men bedenke dat de wetenschap nog steeds de opdracht heeft en het prerogatief om nieuwe kennis te produceren, in het bijzonder fundamentele kennis. Behalve de taak om nieuwe samenhangen in de wereld te [[ontdekken]] en te ontwikkelen in de zogenoemde context of discovery, moet de wetenschap ook aantonen dat men werkelijk op zo’n fundament kàn bouwen. Beweringen waarin die samenhangen worden weergegeven, moeten worden gerechtvaardigd in de context of justification: gelegitimeerd als ‘wetenschappelijk waar’, en dus geschikt voor opname in het desbetreffende kennisbestand.
** Adriaan de Groot & [[Henk Visser]] (2003) ''Het forumwaarmerk van de wetenschap'', Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, Amsterdam, 2003, p.2
*In de wetenschapsfilosofie wordt eigenlijk eenvoudig de vraag gesteld wat wetenschap is.... Nu zijn er verschillende benaderingen op het verschijnselen wetenschap mogelijk:
**De ''cultuurhistorische''. Binnen deze benadering wordt wetenschap onderzocht als een cultureel verschijnsel dat de vrucht is van een historisch [[proces]]....
**De ''wetenschapshistorische''. Hier betreft het de geschiedschrijving van de wetenschap zelf....
**De ''sociologische''. Wetenschap wordt in de wetenschapssociologie onderzocht als een activiteit van een groep mensen. Welke normen en waarden constitueren de ‘wetenschappelijke’groep? Welke instituties treffen we aan? Welke statussymbolen....
**De ''psychologische''. “Wetenschap kan vanuit psychologisch gezichtspunt worden onderzocht door de aandacht te richten op het [[proces]] van wetenschappelijke [[begrip]]svorming....
**De ''economische''. Van een ‘wetenschapseconomie’, waarin het verschijnsel wetenschap door de bril van de econoom wordt bekeken, kan men nauwelijks spreken...
**De ''filosofische benadering'' van het verschijnsel wetenschap bestaat nu zowel uit een analyse als uit een waardering van dit verschijnsel, zowel in de zin van onderzoek als in de zin van [[theorie]]. In de wetenschapsfilosofische analyse wordt getracht de veronderstellingen van wetenschap als activiteit bloot te leggen en opheldering te krijgen over de weg waarlangs dat onderzoek verloopt, over de methodes dus en over de logica achter dat onderzoek. Tevens is de wetenschapsfilosofie erop uit om de vragen over structuur, status en waarheidspretentie van [[theorieën]] te beantwoorden. Bij de waardering gaat het om de vraag naar de rechtvaardiging centraal. Hoe kunnen de veronderstellingen, die methodes van onderzoek en die waarheidsaanspraken van [[theorieën]] worden gerechtvaardigd....
** [[Herman Koningsveld]] (1987). ''Het verschijnsel wetenschap: een inleiding tot de wetenschapsfilosofie'', Boom Amsterdam 11e druk 1987, p.9-13
*... Bij wetenschap gaat het om opzettelijk en doelgericht onderzoek en verwerving van kennis op een bepaald terrein of vakgebied (vakwetenschap). Deze vorm heeft sinds Plato en de middeleeuwen een geïnstitutionaliseerde vorm gekregen (academies, universiteiten, instituten, laboratoria). Kennis of wetenschap is hier steeds het resultaat van kritisch onderzoek dan wel controle van gegevens en bereikte resultaten. Dit gaat samen met het opstellen van hypothesen of onderstellingen en [[theorievorming]]... Over betekenis en functie van de [[theorievorming]] zijn nog steeds diepgaande discussies gaande, m.n. naar aanleiding van de aanval van K. R. Popper op de verificatietheorie, die nog steeds het meest aanvaarde en laatstelijk nog door R. Carnap empirisch gefundeerde [[theorie]], waartegenover Popper op scherpzinnige wijze telkens opnieuw z’n falsificatietheorie stelt.
:Hoewel het streven steeds gericht is op definitieve resultaten, blijkt desondanks wetenschap nooit een definitieve vorm of inhoud aan te nemen, maar steeds vatbaar te zijn voor verbreding, uitbreiding, verdieping, correctie, ja zelfs voor radicale keerpunten en revoluties. De wijze van onderzoek en de controle der resultaten als ook de vorm die aan de resultaten wordt gegeven (systematisch, innerlijk samenhangend geheel) dragen een methodisch karakter, zozeer dat wetenschap in de grond van de zaak sinds de Grieken als een kwestie van methoden (inductieve, deductieve en experimentele methode) wordt beschouwd en eventueel een theoretisch verantwoorde [[technieken]] (statistiek, test); maar ook van redenering en bewijsvorm.
:* [[Karel Kuypers]] (1977). ''Encyclopedie van de filosofie'', lemma: Wetenschapsleer, Elsevier Amsterdam 1977, p.718-719
*De aard van de wetenschap is al eeuwenlang het onderwerp van heftige discussie - een discussie die wordt gevoerd door natuurwetenschappers, filosofen, geschiedkundigen en andere belanghebbenden. Alhoewel het niet tot overeenstemming is gekomen, hebben diverse opvattingen van de wetenschap grote bijval gekregen:
:(1) ... wetenschap wordt beschouwd als gedragspatroon waarmee de mens zich controle over zijn [[omgeving]] verschaft...
:(2) ... wetenschap wordt gezien als een bepaalde hoeveelheid theoretische kennis en technologie als de toepassing van theoretische kennis bij het oplossen van praktische problemen...
:(3) ... wetenschap (kan worden gedefinieerd) aan de hand van de vorm van haar beweringen - universele wetmatige beweringen, bij voorkeur in wiskundige taal gesteld.
:(4) ... wetenschap kan worden gedefinieerd aam de hand van zijn methodenleer: ... experimentele procedures, die tot doel hebben de geheimen van de natuur te onderzoeken en [[theorieën]] over haar gedragingen te bevestigen of te ontkennen...
:(5) ... wetenschap (kan men) definieëren op grond van haar epistemologische status (ofwel de zekerheden die haar stellingen geacht worden te geven)...
:(6) ... op grond van haar inhoud is ... wetenschap een specifieke reeks overtuigingen aangaande de natuur - min of meer wat de hedendaagse natuurkunde, scheikunde, biologie, geologie en dergelijke leren...
:(7) ... wetenschap en wetenschappelijk worden toegepast op iedere werkwijze en overtuiging, die gekenmerkt wordt door geldigheid, precisie en objectiviteit. Sherlock Holmes gebruikte aldus, bij het bestuderen van misdaden een wetenschappelijke methode.
:(8) En tot slotte worden ‘wetenschap’ en ‘wetenschappelijk’ vaak gewoonweg gebruikt als algemene termen van goedkeuring - als benamingen die wij verbinden aan alles wat we willen aanprijzen.
:* [[:w:David C. Lindberg |David C. Lindberg]] (1995). ''Pioniers van de westerse wetenschap'', Boom Amsterdam 1995, p.15-16
*Een psychologische interpretatie van de wetenschap begint met het duidelijke besef, dat wetenschap eerder een menselijke schepping is dan een autonoom, niet-menselijke ‘ding’ op zichzelf. Haar oorsprong ligt in menselijke motieven... Wetenschapsbeoefenaars worden naast de gangbare behoeften gemotiveerd door ... cognitieve behoeften aan zuivere kennis (nieuwsgierigheid) en aan begrip... en ten slotte de drang naar schoonheid, symmetrie en de mogelijk naar eenvoud, volledigheid en orde... Zich aan de wetenschap wijden kan als broodwinning dienen, als bron van prestige, als middel tot zelfexpressie of als bevrediging van één van de vele neurotische behoeften.
:We kunnen in de wetenschap op zijn minst de volgende functies onderscheiden:
:1. Haar probleem-zoekende, vragen-stellende, ideeën-bevorderende, hypothesen-producerende functie
:2. Haar beproevende, onderzoekende, bevestigende en ontkennende, en bekrachtigende functie; haar toetsen en onderzoeken van hypothesen: haar herhaling en controlering van experimenten; haar opstapelen van feiten; het betrouwbaar maken van feiten
:3. Haar organiserende, theoretiserende, structurerende functie; haar zoeken naar hoe langer hoe ruimere generalisaties.
:4. Haar geschiedmateriaal verzamelende, geleerde functie
:5. Haar technologische kant; instrumenten, methoden, [[technieken]]
:6. Haar administratieve, uitvoerende en organisatorische kant
:7. Haar publicistische en opvoedkundige functie
:8. Haar toepassingen voor menselijk gebruik
:9. Haar waardering, genieting, viering en verheerlijking
:Deze veelvoud van functies houdt noodzakelijkerwijs een arbeidsverdeling in, want weinig individuen zouden al deze vaardigheden in zich kunnen verenigen.... Deze psychologische benadering van de wetenschap heeft enige implicaties...
:* Abraham Maslow
:* Bron: (1974). ''Motivatie en persoonlijkheid'', ''H1 Een psychologische benadering van de wetenschap'' Lemniscaat Rotterdam 1974, p.44-49
* "Wetenschap en technologie kennen een breed scala aan directe en indirecte opbrengsten. Vele daarvan worden pas na geruime tijd zichtbaar. De omvang, gebruikswaarde en effectiviteit van die resultaten zijn bovendien vaak niet of nauwelijks op systematische wijze te kwantificeren. Dit geldt echter niet voor tastbare kennisdragers in de vorm van publicaties zoals wetenschappelijke artikelen en octrooien. Deze omvangrijke bron van algemeen toegankelijke informatie biedt, via de zogeheten ‘bibliometrische’ methode, de mogelijkheid tot een internationaal vergelijkbare metingen van Nederlandse kennisproductie. Daarvoor wordt een tweetal typen internationale bibliografische informatiebronnen aangeboord:
:(1) internationale wetenschappelijke en technische tijdschriften waarin uitkomsten van kwalitatief hoogwaardig fundamenteel en toepassingsgericht wetenschappelijk onderzoek doorgaans worden gedocumenteerd
:(2) octrooien, waarmee commercieel en strategisch belangrijke technologische innovaties worden geregistreerd en beschermd".
:* Nederlands Observatorium van Wetenschap en Technologie Wetenschaps- en Technologie-Indicatoren (1998)
* Wetenschap is geordende kennis van de werkelijkheid. Haar ideaal is objectiviteit en algemeengeldigheid. Er is een voortdurend streven door om meningen en hypothesen door toetsing en tot wetenschap te verheffen. De gebieden der werkelijkheid geven aanleiding tot groepen van wetenschappen, die echter alle door het ideaal der objectiviteit worden bijeengehouden. De indeling in natuur- en cultuurwetenschappen is opgekomen met de cultuurwetenschappen zelf, die door de historisch-vergelijkende methode worden beheerst en nog geen twee eeuwen bestaan, terwijl natuurwetenschappen (vroeger kortweg 'sciences' of 'filosofie' geheten) een tweeduizendjarige verleden hebben...
: De systematisering der wetenschappen is in de vorige eeuw door Auguste Comte op positivistische en door Hegel op idealistische grondslag ondernomen. Comte ordent de wetenschappen naar opklimmende graad van ingewikkeldheid. De wiskunde voorop (het gebied van de meest algemene en eenvoudige [[ervaring]]) staat voorop, dan volgen astronomie, fysica, chemie, biologie,. De sociologie (die ook de geschiedwetenschap omvat) en door Comte als 'physique sociale' wordt omschreven - ze onderzoekt de wetten van structuur en dynamiek der samenleving - is de laagste en hoogste wetenschap. Alle wetenschap dient het leven: ‘savoir pour prévoir’. Bij Hegel wordt opgekolommen van de natuur tot de geest, waarin de idee tot zelfbewustzijn komt. Deze [[ordening]] is finalistisch: elke volgende faze is voorbereiding voor een volgende. De wetenschap dient hier niet het leven, maar is er voor haarzelf.
:*[[:w:Johannes Jacobus Poortman|J.J. Poortman]] (1950). "Lemma Wetenschap". In: ''Encyclopedisch Handboek van het moderne denken'', W. Banning (red) ea., Van Loghum Slaterus N.V. Arnhem, 3e druk 1950, p.812
* Wetenschap is:
: 1. het geheel van kennis op een bepaald gebied en van regels waarmee je meer kennis kunt verkrijgen ...
: 2. het ergens van op de hoogte zijn, het weten ...
:* [[:w:Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal|Van Dale]] (1987). ''Basiswoordenboek Nederlands''. Van Dale Lexicografie Utrecht, 1e druk 1987, p.543
* Wetenschap is synoniem met denkvermogen, bewustzijn, medeweten, toestemming, mededeling, kennisgeving, rechtelijke aanzetting
: 1. Wetenschap is het weten omtrent, de kennis, de bekendheid met iets...
: 2. Wetenschap is wat men omtrent iets moet weten...
: 3. Wetenschap is het systematisch geordende geheel van het weten en van de regels, wetmatigheden, [[theorieën]], hypotheses en systemen waarmee verdere kennis verkregen kan worden...
: 4. Wetenschap is het weten op een speciaal gebied...
: 5. Wetenschap is de beoefenaars van de wetenschap...
:* [[:w:Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal|Van Dale]] (1999). ''Groot Woordenboek der Nederlandse taal''. Van Dale Lexicografie Utrecht, 13de druk 1999, p.3965
* Wetenschap is:
: 1. kennis, bekendheid met iets
: 2. geordend geheel van kennis
: 3. studieveld, tak van studie
:* [[:w:Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal|Van Dale]] (Nieuw Nederlands Handwoordenboek, Van Dale Lexicografie Utrecht, 8e druk 1982, p.1182):
* Wat wetenschap is, hangt af van de definitie van het woord wetenschap. Dat zal in bijvoorbeeld elk woordenboek al verschillend zijn, dus biedt ons waarschijnlijk weinig houvast. Het Van Dale woordenboek Hedendaags Nederlands (Van Dale 2002) geeft bijvoorbeeld de volgende definitie: het systematisch geordende geheel van het weten en van de regels waarmee verdere kennis verkregen kan worden. Zonder al te veel op de details in te willen gaan, kunnen we stellen dat hiermee zeker niet al onze problemen zijn opgelost, aangezien het alleen maar meer vragen oproept: wat is ‘het geheel van het weten’ en bovendien, hoe kunnen we zien of dit systematisch geordend is? Hoe worden regels voor verdere deductie definieerd? We zullen ons richten op een helderder definitie, namelijk de positivistische cyclus (‘de wetenschappelijke methode’ van het deductief model).
: De positivistische cyclus - theoretische kennis als een logisch samenhangende set van begrippen (Van Dale!) en theoretische proposities, toetsen van hypothesen, verificatie, aggregatie van alle losse onderdelen, nadruk op causale en objectieve relaties, de eis dat het geheel herhaalbaar moet zijn, generalisaties tot het universele geval, formele modellenbouw en vervolgens in de revisie opnieuw beginnen – is het standaardbeeld voor vele [[wetenschapper]]s.
:* [[Gert L. Wijnalda]] (2007). ''Muziek-wetenschappelijk onderzoek: kan dat?'', PdF file gertjan@cs.vu.nl
== Zie ook ==
| 