Bram Bogart
Nederlands-Belgisch kunstschilder
Bram Bogart (Delft, 12 juli 1921 – Sint-Truiden, 2 mei 2012) was een Nederlands/Belgisch abstracte kunstschilder, beeldhouwer, graficus en keramist. In 1969 werd hij genaturaliseerd tot Belg.
Citaten van Bram Bogart
bewerken'Bram van den Boogaard', 1944
- De citaten zijn van een gesprek met Bram Bogart die toen 23 jaar was en nog ruim een jaar in Nederland verbleef
- „Ik moet het toch met mezelf eens worden, en dat kan ik alleen door onophoudelijk zoeken en experimenteeren.”
- Toen Bogart 18 jaar was, liet hij enkele werken aan kunsthandelaar Bennewitz zien, en nam ook enkele aanwijzingen aan; voor de rest zocht hij het meeste zelf uit. Bennewitz ondersteunde hem enkele jaren financieel en exposeerde hem in zijn Haagse galerie
- „Neen, als ik een voorliefde heb, is het voor de oude Hollandsche meesters, vooral Rembrandt. U zult trouwens wel gezien hebben, dat ik in mijn laatste doeken mij weer heelemaal van Van Gogh en Permeke heb getracht los te maken.”
- „U heeft geen idee wat ik aan mijn vader en moeder verschuldigd ben. Moeder, die alle rommel [..] aanvaardt, die nooit moppert wanneer ik op de gekste tijden eet of niet eet. En vader, die steunt met zijn belangstelling [..] En die, hoewel hij niet wat men noemt 'verstand' van schilderijen heeft, mijn werk zoo zuiver aanvoelt, als maar weinigen.”
- Zij ouders gaven hem dan ook toestemming om de academie in Den Haag te bezoeken
- „Omdat ik nu toevallig schilderen kan, daarom hoef ik toch niet geleerder te worden dan de menschen om mij heen..”
- Bogart studeerde niet gemakkelijk en richt zich daarom op die zaken die hij voor zijn schilderkunst nodig had: kunstgeschiedenis en wat Frans
- „Maar Fransch wil ik leeren, want na den oorlog wil ik naar Frankrijk, het land voor schilders..”
- Bogart was de eerste Nederlandse schilder die kort na de oorlog richting Parijs ging. De Cobra-kunstenaars kwamen enkele jaren later
- Bron: Joop Reijntjes, 'Bram van den Boogaard', in Unicum, nr. 9, april 1944
- Aanhaling(en): Bram Bogart, De materie meester 22-09-2012 – 13-01-2013, catalogus bij expositie, Cobra museum, Amstelveen, 2012, pp. 26-27
'Over mijn werk', 1988
- De citaten komen uit de publicatie Bram Bogart, red. Francine-Claire Legrand, 1988
- „Het zijn [..] de kunstvoorwerpen die de tijd doorstaan hebben, die deze beide, de bouw en de techniek het sterkst vertegenwoordigen. Dit zien wij van de primitieven tot nu toe. Om enkele kunstenaars uit het verleden aan te halen, Dirk Bouts, Van Gogh, Mondriaan. Deze kunstenaars, onderling verschillend, hebben een sterke bouw in hun schilderijen, dat wil zeggen dat men bij alle drie steeds de horizontale en verticale lijn terug vindt.”
- De spanning tussen het spontane gebaar en ordening is een leidmotief voor zijn gehele werk. Daarom zijn bouw en techniek voor hem bepalende factoren geweest om het 'toeval' in te dammen
- „Alles in de natuur kan teruggebracht worden (in zijn vereenvoudiging dan) tot het teken, de rechthoek, het vierkant, het kruis en de cirkel. Het zijn ook steeds weer deze vormen die een rol hebben gespeeld in de ontwikkeling van mijn werk.”
- De schilderkunst van Cezanne en objecten van de Afrikaanse vooroudercultuur hebben hierin al vroeg invloed op zijn werk gehad, vanaf c. 1950
- „Ik maak dan [na 1970] eenzelfde periode mee als in 1952, namelijk dat ik vind tevéél in een cerebrale, té voltooide manier van schilderen te belanden en dat ik wel vlakken kleur, goed gebouwde cirkels en rechthoeken heb, maar dat het schilderende element verloren gaat.”
- De structurerende kracht van de geometrische 'tekens' begon dan het spontane in de verf-opbreng te sterk te domineren
- „Het uitlopen van de materie over de rand van het paneel heen ben ik als zeer belangrijk gaan zien, om juist de stijfheid van het vierkant te breken.”
- De grote moppen verf komen over de randen van zijn doek heen; waardoor het rechthoekige frame niet langer de strakke omtrek is van zijn werk, maar wordt doorbroken
- „Het lege vlak in het schilderij te beheersen is een moeilijke opgave. Het lege vlak, dat wil zeggen, dat er gewerkt wordt in één enkele kleur [..], maar dat de huid van de verf (het aangezicht) toch vol leven blijft en de spanning van de toets niet verloren gaat. Ik spreek hier van een toets om te zeggen dat ik met messen van een halve, één of twee meter, banen in de verf trek, die ik als een vlak en een toets tegelijk zie.”
- De zware porties opgebrachte verf moeten door Bogart inderdaad met messen worden bewerkt, want kwasten zouden doorbuigen en geen enkele letterlijke indruk geven, als toets
- Bron: Francine-Claire Legrand, 'Over mijn werk', in Bram Bogart, uitgeverij Lannoo, Tielt, België, 1988, pp. 65-76; ISBN 9789020915679
- Aanhaling(en): Marike N.J.A. van der Knaap, 'Bram Bogart Un Castello Incantato', in Bram Bogart, De materie meester 22-09-2012 – 13-01-2013, catalogus bij expositie, Cobra museum, Amstelveen, 2012, pp. 10-14
- „Een van de belangrijkste regels van een schilder is dat hij [de kunstenaar in het algemeen] niet te veel en zeker niet alles mag verkopen. Door alle jaren heen ben ik door het herzien van mijn oude schilderijen verder gekomen. [..] Nu ben ik ervan overtuigd dat de periode van de zogenaamde strakke doeken van 1965-1970 zeer zeker een heel goede ontwikkeling en ervaring voor het latere werk is geweest.”
- Bron: Willy van den Bussche, interview, in Bram Bogart Retrospectief, tentoonstellingscatalogus, Stichting Kunstboek, Brugge, 1995 p. 114
- Aanhaling(en): Marike N.J.A. van der Knaap, 'Bram Bogart Un Castello Incantato', in 'Bram Bogart, De materie meester 22-09-2012 – 13-01-2013, catalogus bij expositie, Cobra museum, Amstelveen, 2012, p. 13
- Bogart omringde zichzelf altijd door werken uit zijn vroegere periodes, onder andere in zijn woonkamer; hiermee hield hij zicht op zijn eigen ontwikkeling
- „Het begin van ieder schilderij ligt voor mij in de natuur. De grote vorm die ik steeds voor ogen houd, is volgens mij gelijk aan wat altijd reeds belangrijk gold. Alleen ligt er een verschil, omdat de materie waarmee ik werk de vorm bepaalt. Daarbij breng ik het toeval tot het uiterste terug.”
- Bron: Bram Bogart, geschreven notitie, 2011 - in voorbereiding van de tentoonstelling 'Bram Bogart, De materie meester', Cobramuseum, Amstelveen, 2012
- Aanhaling(en): Katja Weitering, 'Voorwoord', in 'Bram Bogart, De materie meester 22-09-2012 – 13-01-2013, catalogus bij expositie, Cobra museum, Amstelveen, 2012, p. 2
- Citaat van Bram Bogart is kenmerkend voor zijn artistieke houding, al vanaf c. 1947; het toeval in zijn werk dient 'getemd' te worden
- „Het contact met de beschouwer kan komen als deze evenveel moeite wil doen, mijn werk te begrijpen als het mij gekost heeft het te schilderen.”
- Bron: Bram Bogart, geschreven notitie, 2011 - in voorbereiding van de tentoonstelling 'Bram Bogart, De materie meester', Cobramuseum, Amstelveen, 2012
- Aanhaling(en): Marike N.J.A. van der Knaap, 'Bram Bogart Un Castello Incantato', in 'Bram Bogart, De materie meester 22-09-2012 – 13-01-2013, catalogus bij expositie, Cobra museum, Amstelveen, 2012, p. 7
- Tijdens de voorbereidingen van zijn overzichtstentoonstelling in het Cobra museum herhaalde de negentigjarige Bogart dit citaat diverse malen
Citaten over Bram Bogart
bewerken- „"Schilderen", daarmee is alles, wat het leven van dezen jongen vult, gezegd. [..] verder houdt hij er geen liefhebberijen op na, als we tenminste de zoo nauw met het werk samenhangende karweitjes, zooals linnen spannen, verf wrijven, hetgeen Van den Boogaard allemaal zelf doet en hetgeen voor hem wel een liefhebberij is, niet als zoodanig rekenen.”
- Bron: Joop Reijntjes, 'Bram van den Boogaard', in Unicum, nr. 9, april 1944
- Aanhaling(en): Bram Bogart, De materie meester 22-09-2012 – 13-01-2013, catalogus bij expositie, Cobra museum, Amstelveen, 2012, pp. 26-27
- Bogart had als huisschilder al veel ervaring opgedaan met verf en ondergrond
- „..[en] zien we het leven grooter en wijder worden voor dezen schilder bezetene, die misschien eens genoemd zal worden onder de grootsten.”
- Bron: Joop Reijntjes, 'Bram van den Boogaard', in Unicum, nr. 9, april 1944
- Aanhaling(en): Bram Bogart, De materie meester 22-09-2012 – 13-01-2013, catalogus bij expositie, Cobra museum, Amstelveen, 2012, pp. 26-27
- „..een van de weinige originele Europese tegenhangers van de Amerikaanse 'colorfieldpainters', met een eigen kracht en karakter.”
- Bron: Franck Gribling, in catalogus van galerie 'Collection d'Art', Amsterdam 1978
- Aanhaling(en): Katja Weitering, 'Voorwoord', in 'Bram Bogart, De materie meester 22-09-2012 – 13-01-2013, catalogus bij expositie, Cobra museum, Amstelveen, 2012, p. 3
- Door andere recensenten werd het werk van Bram Bogart in dezelfde tijd gezien als uiting van materieschilderkunst
- „Het is al weer jaren geleden dat ik de schilder Bogart in Parijs leerde kennen, maar ik vergeet nooit hoeveel indruk zijn schilderijen op mij maakten toen hij ze voor het eerst aan mij liet zien in zijn Parijse atelier. [..] Enkele maanden geleden heb ik de nieuwe werken van Bogart gezien in zijn atelierkasteel in Ohain: wat een spektakel van schoonheid, wat een krachtige structuur! Die goede Bogart met zijn toverkasteel.”
- Bron: Lucio Fontana, in tentoonstellingscatalogus Bram Bogart, Willy D'Huysser Gallery, Knokke-Zoute, België, 1988
- Aanhaling(en): Marike N.J.A. van der Knaap, 'Bram Bogart Un Castello Incantato', in 'Bram Bogart, De materie meester 22-09-2012 – 13-01-2013, catalogus bij expositie, Cobra museum, Amstelveen, 2012, p. 6
- Bogart en Fontana hadden in Parijs circa 1948-52 intensief contact met elkaar, over hun werk
Externe links
bewerken- Catalogus 'Bram Bogart, De materie meester' met veel biografische gegevens en citaten van de kunstenaar; Cobra museum, Amstelveen 2012
- Biografische tekst over Bram Bogart, op de Kunstbus
